تنوع ژنتیکی صفات زراعی در کلکسیون ژنوتیپ های بومی گندم نان ایران

در بررسی حاضر 112 لاین خالص گندم نان انتخابی از کلکسیون گندم های بومی نان موجود در بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی 88-1387 به صورت آزمایش بدون تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در این آزمایش بعد از هر 20 ژنوتیپ دو رقم پیشتاز و پیشگام به عنوان شاهد کاشته شدند. هر شماره در دو خط یک متری و در هر خط بذرهای یک سنبله خالص کاشته شد. ژنوتیپ ها در شرایط آبیاری درمزرعه آزمایشی موسسه واقع در کرج ارزیابی شدند. در طول دوره رشد صفات زراعی مختلف، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه یادداشت شدند. نتایج آزمایش تنوع زیادی را در ژنوتیپ های گندم بومی نان از نظر اکثر صفات کمی و کیفی نشان داد. تجزیه رگرسیون نشان داد که در گندم های نان بومی صفاتی مانند تعداد دانه در سنبله و عملکرد بیولوژیکی اثر مثبت ومعنی داری بر عملکرد دانه داشته و سهم قابل توجهی از تغییرات عملکرد را تببین می کنند. دسته بندی ژنوتیپ ها بر اساس تجزیه کلاستر به روش upgma ژنوتیپ ها را در هشت گروه قرار داد. با توجه به نتایج به دست آمده 22 ژنوتیپ که نسبت به ژنوتیپ های دیگر عملکرد دانه بیشتر و برخی خصوصیات زراعی مناسب تر داشتند انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان داد مواد ژنتیکی موجود در این کلکسیون منابع ارزشمندی هستند که علاوه بر داشتن صفات جدید، تنوع سرشاری را برای به نژادگران به منظور اصلاح و تولید ارقام گندم فراهم می آورند.